راهنمای شاخص‌ها در بازارهای سرمایه

قطع رحلی، 320 صفحه

بازارهای سرمایه  یکی از عوامل اصلی رشد اقتصادی کشورها هستند، از این رو بررسی عملکرد آن بسیار حائز اهمیت است.
ایده بهره‌گیری از شاخص‌های اولیه در بازار سرمایه از قبیل شاخص حمل و نقل داوجونز   این بود که اگر بخواهیم عملکرد بازار را ببینیم نیاز است تا تغییرات قیمت را بررسی کنیم؛ زیرا قیمت یک دارایی متأثر از عوامل متعدد است و برای اینکه بخواهیم تصویر درستی از کلیت بازار داشته باشیم تغییرات قیمت معیار خوبی می‌تواند باشد.

شاخص بازار سرمایه یک معیار کمی است که ارزش سبدی از دارایی‌ها را نشان می‌دهد. دارایی‌هایی که در شاخص قرار می‌گیرند، معمولا ویژگی‌های مشابهی از نظر اندازه، صنعت و استراتژی دارند. برای سرمایه‌گذاران، شاخص‌ها حکم جهت و وضعیت کلی بازار را دارند. به عبارتی آنان از شاخص‌ها به عنوان ابزاری برای بررسی عملکرد بازار استفاده می‌کنند.
در نتیجه می‌توان گفت یکی از هدف‌های اولیه طراحی شاخص فراهم آوردن معیاری برای درک وضعیت یا تغییرات بازار در یک نگاه کلی و جامع است. به مرور زمان شاخص‌ها به یک ابزار چند هدفه بسیار مهم مبدل شدند که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا امکان تحلیل عملکرد بازارهای اوراق‌بهادار مختلف، تخمین ریسک و ارزیابی عملکرد مدیران سرمایه‌گذاری را داشته‌ باشند.
امروزه شاخص‌های اوراق بهادار به عنوان یک مبنا، برای طراحی محصولات جدید سرمایه‌گذاری نیز درنظر گرفته می‌شوند و درواقع شاخص‌ها به عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری به کارگرفته می‌شوند.
 در طی زمان با پیشرفت ابزارهای مالی، گسترش بازار‌ها و رویدادهای مختلفی که در بازارها رخ داده است، نیاز به تعریف شاخص‌های جدید به منظور پوشش نیازهای متعدد سرمایه‌گذاران دیده می‌شد، بنابراین شاخص‌های متعددی تعریف شدند. این شاخص‌ها نه تنها به نیاز سرمایه‌گذار پاسخ می‌دهند بلکه به تحلیل عملکرد دارایی‌ها (سهام، کالاها، ارز و ...)، ابزارهای نوین مالی (همچون صندوق‌های قابل‌سرمایه‌گذاری، صندوق‌ زمین و ساختمان، ابزارهای مشتقه، اختیار معامله و ... )، صنایع مختلف و مناطق جغرافیایی، معیارهای اخلاقی یا استراتژی‌های سرمایه‌گذاری متفاوت و ... می‌پردازند. برای مثال بازده و ریسک، دو معیار برای سنجش عملکرد پرتفوی‌های سرمایه‌گذاری هستند که شاخص‌های مختلفی در رابطه با آنها طراحی شده‌اند.
به طور کلی، تحلیل‌گران مالی به دنبال پیش‌بینی وضعیت آتی هستند و این کار با بررسی تغییرات قیمت دارایی‌های در گذشته و تعریف روند برای آنها صورت می‌دهند. شاخص‌های بازار سرمایه این امکان را فراهم می‌آورند تا عوامل موثر بر نوسانات قیمت بررسی شود. بیشترین استفاده‌کنندگان شاخص‌ها معمولا تحلیل‌گران اوراق‌بهادار، مدیران پرتفوی و محققان دانشگاهی هستند که به بررسی عوامل اثرگذار در بازار می‌پردازند از این‌رو شاخص‌ها هر روزه تخصصی‌تر می‌شوند.

این کتاب در راستای افزایش آگاهی در رابطه با انواع شاخص‌های بازارهای سرمایه و نحوه‌ی محاسبه آنها تهیه شده است. این کتاب شامل پنج فصل است.

•    فصل اول: در این فصل کلیات شاخص، تاریخچه، مفهوم، کارکردها، مشکلات محاسبات شاخص بررسی و مهمترین شرکت‌های ارائه‌کننده شاخص‌ها (شاخص‌سازها) معرفی می‌شوند.

•    فصل دوم: در این فصل ترکیب سبد شاخص بررسی می‌شود و در آن انواع مختلف شاخص‌ها از جمله شاخص‌های سهام، شاخص‌های اوراق قرضه، شاخص‌های کالایی، شاخص‌های استراتژی، شاخص‌های نرخ ارز و شاخص‌های املاک و مستغلات و ... بررسی می‌شوند.

•    فصل سوم: در این فصل متدولوژی شاخص و شیوه محاسبات شاخص‌ها بیان می‌شود و شاخص‌ها از لحاظ وزن‌دهی، از لحاظ به‌کارگیری عوامل کلی یا بنیادی، از لحاظ کاربرد استراتژی، از لحاظ درنظر گرفتن سود، از لحاظ درنظر گرفتن ریسک و از لحاظ درنظر گرفتن نرخ ارز مورد بررسی قرار می‌گیرند.

•    فصل چهارم: در این فصل مهمترین شاخص‌های بورس‌های مختلف از جمله شاخص‌های بازارهای آمریکا، بازارهای آفریقا، بازارهای آسیا و اقیانوسیه و بازارهای اروپا معرفی و بررسی می‌شوند.

•    فصل پنجم: در این فصل شاخص‌های بورس اوراق بهادار تهران معرفی شده‌اند و چگونگی انتخاب سبد شاخص‌ و محاسبات آنها بیان شده است.

مطالعه این کتاب را برای مدیران و کارشناسان مالی و سرمایه‌گذاری انواع ارکان و نهادهای مالی از جمله بانک مرکزی، سازمان بورس و اوراق بهادار تهران، شرکت بورس اوراق بهادار تهران، شرکت فرابورس، بانک‌ها، شرکت‌های تأمین سرمایه، شرکت‌های بیمه‌ای، صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری، شرکت‌های کارگزاری، شرکت‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری، و تمامی تحلیل‌گران بازاهای مالی و همچنین سرمایه‌گذاران و فعالان بازارهای سرمایه و دانشجویان رشته‌های اقتصاد، مدیریت مالی و سایر رشته‌های مرتبط توصیه می‌شود.